కైతికాలు అనేది 6 పాదాల లఘుకవితా ప్రక్రియ. కవిత ప్రకృతి, కైత వికృతి. కవిత్వము ప్రకృతి కైతికము వికృతి. కైతికాలు ఎల్లరకూ సులభ గ్రాహ్యంగా ఉండాలనే ఉద్దేశ్యం కావచ్చు.

కైతికాలు ప్రక్రియ సృష్టికర్త శ్రీ గోస్కుల రమేశ్. హుజూరాబాద్ నివాసి. తెలుగు ఉపాధ్యాయులు.

మాత్రానియమ సహితమైనప్పటికీ సరళంగా ఉండడం వలన ప్రకటింపబడిన కొద్దికాలానికే విశేష ఆదరణ పొందింది. ఒక సందర్భం, ఒక చమత్కారం, ఒక చురుక్కు, ఒక చమక్కు, ఒక లయ, ఒక ప్రాస ప్రత్యేకతలుగా ఉండడంవలన కవిసమ్మేళనాలలో, పత్రికలలో, సోషల్ మీడియాలో కైతిక ప్రభంజనం జోరందుకోవడానికి ఆట్టే కాలం పట్టలేదు.

ప్రారంభమైన కొద్ది నెలలకే 60మంది కవులతో కైతికాలు ప్రథమ లఘుకవితా సంకలనం వెలువడడం మరో విశేషం. అన్నిటికన్నా ముఖ్యంగా సంవత్సర కాలానికే 50మంది కవులచే సంపుటులు ఆవిష్కరింపబడి వండర్ బుక్ ఆఫ్ వరల్డ్ రికార్డ్స్ లో స్థానం సంపాదించుకోగలిగిన ప్రక్రియ కైతికాలు. 120 మందికి పైగా కవులు 100 పైబడి కైతికాలు రాయగా వారిలో 20మంది పైనే సహస్రం దాటేశారు.

ఈ నెల మనం "కైతికాలు" ప్రక్రియ నియమాలను తెలుసుకుందాం. ఆసక్తి గల పాఠకులకు, ఔత్సాహిక కవులకు, తెలుగు విద్యార్థులకు ఈ సమాచారం ఉపయుక్తం కాగలదని భావిస్తున్నాను. వికీపీడియాలో కూడా కొంత సమాచారం పొందుపరచబడింది.

1. ఆరు పాదాలుండాలి.
2. మొదటి నాలుగు పాదాలలో మాత్రలు 9-12 మధ్యలో ఉండాలి.
3. 2,4 పాదాల చివర ప్రాస ఉండాలి (సున్న ప్రాస అక్షరం కాదు).
4. 5,6 పాదాలకు మాత్రా నియమం లేదు కానీ లయాత్మకత దెబ్బతినకుండా క్లుప్తత చూసుకోవాలి.
5. 5వ పాదంలో వారెవ్వా అని కానీ పై 4 పాదాల కవితావస్తువును బలపరిచే వ్యంగ్యాత్మక పదం వాడాలి.
6. 6వ పాదంలో ఒక కవితాత్మక వాక్యం లేదా నూతన పదబంధం లేదా జాతీయం కొసమెరుపులా ఉండాలి. లయ, కవిత్వం రెండూ కలగలిసినపుడు అది గజలైనా పాటైనా గేయమైనా రంజింపజేస్తుంది. ఈ సత్యం ఇప్పటికే సుప్రసిద్ద రచనల రూపేణా ప్రకటితమై నిరూపింపబడింది కూడా. లయ ప్రధానమైన ఈ కైతిక ప్రక్రియను మాత్రల నిబంధన ప్రాస నియమాలు సరిగ్గా పాటిస్తూ 5వ పాదాన్ని 6వ పాదానికి కవితాత్మకంగా అనుసంధానం చేయగలిగినపుడు అద్భుతమైన కైతిక సృష్టిని కవి ఆనందించగలుగుతాడు.